Daha Çağdaş Bir Dünya Mümkün: Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’ün Üstün Bir Beceriyle Yazdığı 14 Kitap

Onu "fiziken" kaybedişimizin 83. senesinde büyük bir hasret ve tanım edilemez minnet duygularıyla yad ediyoruz. Entelektüel yanını bir kez daha hatırlatmak adına kendi kaleminden çıkan kitaplarını sizlere tavsiye ediyoruz.

Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk, başarıya ulaşmış bir asker ve siyasetçi olmasının yanı sıra iyi bir kitap kurdu ve entelektüeldi. Eğitim, sanat, kültür, yaşam ve spor benzer biçimde mevzularda vatandaşlara örnek oldu ve bir ulusun modernleşmesi için elinden geleni yapmış oldu. Kitap yazmak da bunlardan biriydi.

Çoğu zaman bir tek "Söylev" eserini yazdığı sanılsa da aslen oldukca daha çok kitabı kaleme almıştır. Onun imzasını taşıyan, kendi yaşam serüveninden hareketle anılarını, deneyimlerini ve hitaplarını değindiği eserlerini Ata'mızı sevgi ve minnetle anarak bir araya getirdik.

Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk'ün Yazdığı Kitaplar:​

  • Ta'biye Meselesinin Halli ve Emirlerin Sureti Tahririne Dair Nesayih
  • Cumalı Ordugâhı-On Günlük Manevranın Hatırası 29 Ağustos-8 Eylül 1909
  • Zabit ve Kumandan ile Hasbihal
  • Söylev
  • Yurttaş İçin Uygar Bilgiler (Içsel kızı Afet İnan adıyla yayımlandı)
  • Geometri
  • Güneş-Dil Teorisi
  • Eskişehir-İzmit Konuşmaları 1923

Çevirileri:

  • Takımın Muharebe Talimi (Almancadan - 1908)
  • Bölüğün Muharebe Talimi (Almancadan - 1912)

Mustafa Kemal Atatürk'ün ek olarak, 1915-1918 yılları arasındaki hatıralarını yazdığı günlükleri de bulunmaktadır:

  • Anafartalar Muharebatına Ilişik Tarihçe
  • Arı Burnu Muharebeleri Raporu
  • Hatıra Notları 1916
  • Karlsbad'da Geçen Günlerim

Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk, yaşamının her döneminde kitapla bütünleşmiştir.​



Bu okuma sevgisinin, kendisine sağlamış olduğu informasyon birikimini bazen yazmaya dönüştüren Mustafa Kemal Atatürk, yaşamının değişik dönemlerinde değişik mevzularda kitaplar yazmıştır. Yazdıkları gerek güncelliği, gerekse yol göstericiliği açısından bugün dahi emsalsiz gerçekleri içermektedir. İşte o kitapları:

Mustafa Kemal Atatürk'ün en oldukca malum ve okunan, "Söylev" adıyla da piyasaya sürülen eseri: Söylev​



Büyük bir emekle değindiği bu eseri, zamanı kıymeti kadar içinde barındırdığı tecrübe, nasihat ve geleceği öngörebilen anlatımıyla geçmişe, bugüne ve geleceği mevzu alan bir mirastır.

Mustafa Kemal Atatürk, 1936 senesinde toplanan III. Türk Dil Kurultayı'nın derhal arkasından "geometri öğretenlerle, bu mevzuda kitap yazacaklara kılavuz" olması amacıyla Dolmabahçe Sarayı'nda "Geometri" kitabını kaleme aldı.​



Türk Dili Incelem Cemiyetinin 12 Temmuz 1932'de kurulmasından sonrasında başlamış olan Dil Devrimi'yle Türkçeyi mütevazı bir dil haline getirme ve yabancı kökenli kelimelerden arındırma emek harcamaları hız kazanır. Arapça ve Farsçadan alınan bilim, fen, sanat ve teknik terimlerin Türkçeleştirilmesi için komisyonlar kurulmasının yanı sıra Osmanlıca terimlerin kullanıldığı "geometri", eski deyişle "hendese" için bizzat Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk de emek harcamalar yapar.

Pek bilinmeyen kitaplarından biri: Güneş-Dil Teorisi​



2 Kasım-7 Aralık 1935 tarihleri içinde Millet gazetesinde isimsiz olarak çıkan "Güneş-Dil Teorisi"ne ilişkin makaleler hakkında Afet İnan (tinsel kızı), Mustafa Kemal Atatürk'e bir mektup yazar ve Millet gazetesindeki dil yazılarının Ata'nın kendisine ilişkin olan yazılarına benzediğini vurgular. Yazının yazarını merak eden Afet İnan, Mustafa Kemal Atatürk'ten gelen mektuptan yazıların bizzat ona ilişkin bulunduğunu anlamış olur. Bu eserle Mustafa Kemal Atatürk'ün Türk diline olan sevgisini, verdiği önemi ve emeği bir kere daha anlıyoruz.

Mustafa Kemal Atatürk'ün mahalle, okul, meslek ve tabanca arkadaşı Nuri Conker'in yazdığı tek kitap olan "Zabit ve Kumandan", Mustafa Kemal'in "Zabit ve Kumandan ile Hasbihal"i kaleme almasına vesile oldu.​



Mustafa Kemal Atatürk ve Nuri Conker (1881-1937); Trablusgarp'ta, Çanakkale'de ve Kurtuluş Savaşı'nda beraberdiler. Yapıt, Mustafa Kemal Paşa'nın 1914 senesinde Kurmay Yarbay rütbesiyle Sofya Askeri Ataşesi olarak bulunmuş olduğu sırada, Nuri Conker'in "Zabit ve Kumandan" adlı kitabına karşılık olarak yazılmıştır. Birbirini bütünleyen ve pekiştiren bu iki kitapta da "iyi yöneticilik" mevzusu işlenir. Her ikisi de ordunun yaşamış olduğu başarısızlığın aslolan çözüm adresi olarak, komuta kademelerini gösterir.

Mustafa Kemal Atatürk'ün Söylev'ta da söz etmiş olduğu bir yapıt: Cumalı Ordugâhı-On Günlük Manevranın Hatırası 29 Ağustos-8 Eylül 1909​



Kitabın, Suphi Paşa'nın İştip havalisinde Cumalı'da yaptırdığı süvari manevralarından sonrasında kaleme alındığı biliniyor. Mustafa Kemal, Cumali Ordugâhı'nı hasretini çekmiş olduğu askerî yaşamın tekrardan başlaması benzer biçimde düşünerek orada geçirdiği günleri kaleme almıştır. 29 Ağustos-8 Eylül 1909 tarihleri içinde gün gün tutulmuş notlardan oluşan ve krokilerle geliştirilen bu eserde Mustafa Kemal Atatürk'ün askerlik anlayışına dair mühim ipuçları vardır.

Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk'ün, harp meydanında kendi el yazısıyla okul defterine yazdığı notlar: Anafartalar Muharebatına Ilişik Tarihçe​



10 Ağustos 1915 Conkbayırı Taarruzu tarihe geçen bir vakadır. Eserin en kıymetli yönüyse vakaları sıcağı sıcağına hatta dakikası dakikasına kaleme alınmasıdır elbet. Mustafa Kemal tarafınca Türk Tarih Kurumu genel sekreteri Dr. Reşit Galip'e okunmak suretiyle verilen bu notlar, kitap haline getirilmiştir.

Arı Burnu Muharebeleri Raporu: Osmanlı Harp Zamanı şubesinin kendisinden hatıralarını yazmasını istemesi üstüne ortaya çıkmış mühim bir tarihî belgedir.​



Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk'ün değindiği bu raporda, 19. Tümen Kumandanlığına görevlendirilmesiyle Arıburnu'na meydana gelen ilk çıkarma günü olan 25 Nisan 1915'ten Anafartalar Grup Kumandanlığına atandığı 8-9 Ağustos 1915 evveliyatına kadar yaşanmış olan tehlikeli sonuç gelişmelere yer verilmiştir.

Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk'ün, Doğu Cephesi'nde görevli iken bizzat kendi el yazısıyla kaydettiği "Hatıra Notları 1916".​



Bu notlarda Mustafa Kemal Atatürk'ün Doğu'da görmüş olduğu insan ve coğrafya manzaraları, okumuş olduğu kitaplar, haberleştiği yakınları ve arkadaşlarının adları göze çarpmaktadır. Hacim olarak minik sadece muhteva olarak oldukca önemlidir.

Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın, 14 Ocak 1923'te bir ay sürecek Batı Anadolu gezisine çıkmış olduğu günlerden: Eskişehir-İzmit Konuşmaları 1923​



Ata'nın bu gezideki ilk durağı, Eskişehir oldu; son durağı ise 17 Şubat 1923'teki İzmir İktisat Kongresi. Bu günlerinde yapmış olduğu konuşmalarının metinlerini ve ek notlarını kaleme alan Mustafa Kemal Atatürk, bizlere de okunması ihtiyaç duyulan zamanı bir miras bırakmış oldu.

Afet İnan tarafınca "Yurttaş İçin Uygar Bilgiler" adıyla 1930 senesinde piyasaya sürülen ve Mustafa Kemal Atatürk tarafınca kaleme alınan belgelere dayanan kitap: Uygar Bilgiler (Uygarlık Detayları)​



Maarif Vekaleti, Ulusal Talim ve Terbiye Dairesinin 7.9.1931 tarih ve 2197 sayılı kararıyla ortaokul ve liselerde ders kitabı olarak okutuldu.

"Karlsbad'da Geçen Günlerim", 1931 yılındaki tarih emek harcamaları esnasında Çankaya'daki eski köşkün kütüphanesinde bulunan bir hatırattır ve bizzat Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk tarafınca altı deftere kaydedilmiş günlüklerden oluşmaktadır.​



Karlsbad'da geçen günlerini, o günlerde bazı toplumsal meselelere bakışını, okumuş olduğu bazı kitapları ve daha birçok hususta mühim, dikkat çekici ayrıntıları içeriyor.

Ta'biye Meselesinin Halli ve Emirlerin Sureti Tahririne Dair Nesayih - (Taktik Meselesinin Çözümü ve Emirlerin Yazılmasına İlişkin Öğütler)​



Mustafa Kemal Atatürk bu eserinde, büyük başarılar elde etmiş olduğu Çanakkale cephesi başta olmak suretiyle katılmış olduğu cephelerdeki taktiklerin çözümü ve emirlerin yazılı hale getirilmesine ilişkin mühim noktaları aktarmıştır.

Almancadan çevirisi: Takımın Muharebe Talimi (1908)​



Bu yapıt, Berlin Askerî Üniversitesi eski müdürü General Litzmann'ın "Seferber Mevcudunda Ekip, Bölük ve Taburun Muharebe Talimleri" adlı kitabın ilk bölümünün Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk tarafınca Osmanlı Türkçesine çevirilmiş olduğu kitabıdır.

Almancadan çevirisi: Bölüğün Muharebe Talimi (1912)​



Alman General Litzmann'ın "Bölük Muharebe Eğitimi" adlı kitabını Almancadan Osmanlı Türkçesine çeviren Mustafa Kemal Atatürk, minik askeri grupların sevk ve idaresi mevzusunda kaynak yapıt elde etmiştir.

Minnetle ve özlemle yad ediyoruz.​

[wpcc-iframe class="content-iframe__item" frameborder="0" src=" " allowfullscreen]

Kaynaklar: 1, 2, 3, 4
 
Üst Alt